Cơn bão Kong - rey đang tiến vào Đài Loan được đặt tên theo đề xuất của Campuchia. Tên bão này được đặt theo tên một dãy núi ở tỉnh Kampong Chhnang - Ảnh: WINDY
Cấp độ rủi ro thiên tai của siêu bão ở Việt Nam
Nếu siêu bão hoạt động trên vùng Biển Đông (bao gồm cả khu vực quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa) thì cấp độ rủi ro thiên tai của siêu bão là cấp độ 4.
Nếu siêu bão hoạt động trên vùng biển ven bờ; đất liền khu vực Tây Bắc, Việt Bắc, Đông Bắc Bộ, đồng bằng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Trung Trung Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên, Nam Bộ thì cấp độ rủi ro thiên tai của siêu bão là cấp độ 5.
Siêu bão Helene gây ngập lụt diện rộng ở Đông Nam nước Mỹ (Ảnh: USA Today).
Theo thống kê của CNN, số người thiệt mạng vì bão Helene đã tăng lên ít nhất 162 người tại 6 tiểu bang Đông Nam nước Mỹ. Điều này khiến Helene trở thành cơn bão gây thiệt hại về người lớn thứ 2 tại Mỹ trong 50 năm qua sau cơn bão Katrina.
Ba bang có số người thiệt mạng nhiều nhất là North Carolina (73 người), South Carolina (36 người) và Georgia (25 người). Giới chức lo ngại số người thiệt mạng có thể còn tăng nữa khi lực lượng cứu hộ tiếp tục xác định tình trạng của hàng trăm người mất tích.
Hiện hàng trăm con đường vẫn chưa thể lưu thông do ngập lụt, sạt lở, đặc biệt là ở bang North Carolina và South Carolina, khiến hoạt động cung cấp các nhu yếu phẩm cần thiết bị gián đoạn. Một số khu vực rất khó tiếp cận, các nhu yếu phẩm phải chuyển bằng đường không. Lực lượng cứu hộ đi bộ hàng giờ mới tiếp cận được khu vực bị cô lập.
5 cây cầu ở bang Tennessee đã bị bão phá hủy. Sở Giao thông Vận tải Tennessee cho biết, ban đầu 8 cây cầu khác phải ngừng lưu thông, nhưng hiện nay 7 trong số đó đã được mở trở lại.
Hơn 1,5 triệu hộ gia đình vẫn không có điện. Trong đó, South Carolina là bang bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Bão Helene đổ bộ Đông Nam nước Mỹ từ cuối tuần trước, phá hủy nhiều đường sá, tháp viễn thông, nhà cửa. Các cơ quan bảo hiểm ước tính, thiệt hại do cơn bão gây ra có thể dao động từ 15 tỷ USD đến 100 tỷ USD.
Các nhà khoa học cho biết, biến đổi khí hậu, chủ yếu do khí thải từ nhiên liệu hóa thạch, làm gia tăng mức độ trầm trọng của bão Helene. Những phát hiện mới phù hợp với nghiên cứu khoa học trước đây rằng các cơn bão đang mạnh lên nhanh hơn và tạo ra nhiều mưa hơn.
Khoảnh khắc nước lũ cuốn trôi cây cầu ở Mỹ sau khi siêu bão Helene đổ bộ
Cấp độ rủi ro thiên tai của siêu bão ở Việt Nam
Nếu siêu bão hoạt động trên vùng Biển Đông (bao gồm cả khu vực quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa) thì cấp độ rủi ro thiên tai của siêu bão là cấp độ 4.
Nếu siêu bão hoạt động trên vùng biển ven bờ; đất liền khu vực Tây Bắc, Việt Bắc, Đông Bắc Bộ, đồng bằng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ, Trung Trung Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên, Nam Bộ thì cấp độ rủi ro thiên tai của siêu bão là cấp độ 5.
Ngoài các cấp bão ở trên, các bạn có thể tìm hiểu thêm về Cách đặt tên các cơn bão ở Thái Bình Dương.
Trời mưa to ở Fort Myers, bang Florida, trong ngày 9-10 khi bão Milton ập đến - Ảnh: AFP
Vốn là dân Nam Trung Bộ, từ nhỏ tôi không lạ gì với các trận bão nhiệt đới tàn phá quê nhà. Khi sang Mỹ định cư, những trận cuồng phong ôn đới lại là nỗi ám ảnh khôn nguôi vào dịp cuối năm.
Toàn cảnh bão Milton đổ bộ vào bang Florida, Mỹ
Tôi sống ở ngoại ô thủ đô Washington D.C., vốn khá yên ổn và ít chịu ảnh hưởng của bão. Nhưng 12 năm trước, siêu bão Sandy đã càn quét 22 tiểu bang dọc Đại Tây Dương và những đảo quốc ở vùng vịnh Caribê đã để lại trong lòng một vết sẹo hằn sâu kèm nỗi sợ hãi không xóa mờ nổi. Đó là cơn siêu bão thất thường với sức hủy diệt đáng sợ, vượt qua cả hệ thống đê biển hàng trăm năm tuổi của Mỹ để vào sâu đất liền, làm ngập lụt, tàn phá nhà cửa, hạ tầng của những thành phố cũ kỹ của nước Mỹ. Và ngay lúc này, cơn bão Milton lại gợi về những ám ảnh đáng sợ đó của thiên tai.
Từ Việt Nam quay lại Mỹ, trong phòng chờ của ANA ở sân bay Haneda (Tokyo), tôi gặp Duy, vừa về thăm gia đình hai tuần ở TP.HCM và đang bay tới Chicago, từ đó nối chuyến về Tampa. Nhưng hiện nay chuyến bay thứ hai đang trong tình trạng chờ vì sân bay sắp đóng cửa.
Duy than: "Em gọi United quá trời mà họ không giúp được gì. Tới Chicago em sẽ nói chuyện tiếp. Còn không, em phải ngủ lại sân bay hoặc ra thuê khách sạn gần đó ở vài ngày chờ qua bão. Biết vậy, em ở Việt Nam thêm ít ngày nữa cho rồi".
Ở Mỹ, nếu các chuyến bay bị trễ hay hủy chuyến do máy bay bảo trì hoặc phi hành đoàn không về kịp, hãng sẽ thu xếp khách sạn cho ở. Trong trường hợp thời tiết xấu thì hãng có quyền làm ngơ một cách vô cùng hợp pháp.
Một chiếc cần cẩu đã sập xuống một tòa nhà tại St. Petersburg, Florida, Mỹ vào ngày 9-10 trong lúc mưa lớn và gió mạnh do bão Milton gây ra - Ảnh: REUTERS
Dì Chiếu, mẹ của Thủy, gọi điện kể tôi nghe về kỳ nghỉ ớn lạnh ở Clearwater (Florida). Dì tới vùng vịnh Tampa sau bão Helene để thăm bạn và tắm biển. Tới nơi, đi lòng vòng chẳng thấy biển xanh mà khắp nơi toàn rác. Những đống xà bần khổng lồ gồm bàn ghế, tủ giường, nệm của khách sạn và rác từ các nơi khác tràn về được chính quyền tập kết lại thành đống trên bờ. Thành ra đi chơi mà dì ở nhà suốt.
Tối chủ nhật (6-10) dì biết tin ngày thứ hai (7-10) phi trường Tampa sẽ đóng cửa. Sáng hôm sau, dù 9h tối mới bay, nhưng từ 12h trưa dì đã nhờ người quen chở ra sân bay để về lại Houston (Texas) bởi các cây cầu bắc qua các đảo sẽ bị chặn lại.
Từ nhà ra sân bay thay vì 30 phút đã kéo dài thành 4 tiếng đồng hồ. Xe nhích từng chút một. Dì nói lúc ấy sợ vô cùng. Trong bụng đánh lô tô, nghĩ thầm, có khi mình chưa chết vì bão thì lại đi tong do sập cầu, khi hàng ngàn chiếc xe chất đầy trên cầu làm tăng trọng tải.
4h chiều dì cũng tới được sân bay. Và sau đó là năm tiếng đồng hồ lên ruột đợi chờ vì sợ chuyến bay bị hủy. Mấy đứa con ở Houston gọi cho mẹ liên tục. Đứa nào cũng tự trách vì để mẹ đi một mình, tiếng Anh tiếng u không rành. Lỡ kẹt lại không biết phải làm sao, khi bay lên không được, bay xuống cũng chẳng xong, lái xe đi đón thì càng bất khả thi. May mắn thay, cuối cùng chuyến bay chỉ bị delay chứ không hủy. Về tới Houston dì thở phào, kêu từ đây về sau không dám đi chơi một mình nữa.
Trong lúc ngồi chờ, dì có gặp một gia đình Việt đang bay sang Dallas tránh bão. Thiệt ra họ cũng muốn ở lại Florida cho gần nhà. Nhưng khách sạn khắp tiểu bang không còn phòng trống nên bay sang nhà người quen trú ẩn cho rồi. Bà mẹ than, 40 năm nay hầu như năm nào cũng từ Việt Nam sang chơi với con cháu. Nhưng năm nay mới ba tuần mà đã chạy bão hai lần rồi. Bà nói với con, sao không dọn đi tiểu bang khác ở cho rồi. Chứ vầy hoài mẹ không dám qua thăm luôn quá.
Xuyến, cháu gái tôi hiện đang học ở thành phố Tampa. Năm thứ ba sống ở đây nên nó rất quen với những trận bão gây ngập lụt khắp nơi. Hai tuần trước, khi bão Helene tràn vào thì cũng không đáng sợ như giờ. Và đây là lần đầu tiên Xuyến phải di tản tới nhà người quen ở TP Riverview, cách Tampa khoảng 15 dặm để trú ẩn vì nơi đó cao hơn, đỡ sợ ngập.
Cách đây một tuần, trường Xuyến thông báo cho nghỉ học nguyên tuần khi các nhà khí tượng dự báo Milton ở cấp độ 5 (tốc độ gió khoảng 252km/h). Từ thứ hai tới thứ ba, người ta đổ xô đi siêu thị mua nước với đồ ăn.
Quang cảnh một con đường ở quận Lee, Florida, Mỹ đã bị ngập vì mưa lớn trong ngày 9-10 do bão Milton gây ra - Ảnh: REUTERS
Chính quyền đã chia zone (vùng) bị ảnh hưởng bởi bão. Hai zone A với B là vùng nguy hiểm, nên cảnh sát đi vòng vòng phát loa kêu đi tránh bão vì có nhiều người không chịu đi. Dân cư ở vùng gần biển đã đi trú ẩn hết rồi. Vào ngày thứ ba, chỗ Xuyến ở bị bắt buộc di tản vì sẽ ngập lụt.
Trước khi di tản, người dân ở các khu chung quanh đã mua bao cát lèn mái với tôn và ván gỗ để chèn cửa sổ lại. Lúc ấy điện nước vẫn bình thường. Chỉ khi nào bão vào, lụt ngập thì mới cúp điện phòng ngừa tai nạn. Nhưng vẫn còn rất nhiều người dân ở xa vùng biển không chịu rời đi.
Nhiều gia đình bạn của Xuyến cũng chấp nhận ở lại. Một phần họ chủ quan do xa bờ, phần còn lại sợ bỏ cửa nhà, tài sản lớn nhất của mình, không người coi ngó. Hai bữa nay, cao tốc kẹt xe quá trời vì người ta lái lên phía Bắc hoặc xuống Miami để tránh bão. Nhiều người không đi xa được thì vô điểm trú tạm (shelter) trong mấy trường học để trú bão. Sáng nay Xuyến than "bão vô mới có 30 dặm/h mà gió thổi bung nóc, con ớn tới óc rồi. Không biết khi cuồng phong lên tới hơn 100 dặm/h thì sao nữa".
Những năm gần đây, Florida ấm áp, khí hậu ôn hòa, thuế thu nhập thấp luôn là sự lựa chọn của các "snowbird" (những người giàu từ phương Bắc bay xuống tránh lạnh vào mùa đông và quay trở lại nhà vào mùa hè), người hưu trí hay người trẻ tuổi chán ngán các tiểu bang lạnh lẽo di cư tới ở.
Nhưng với tình trạng biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, các trận bão ở vùng vịnh Caribê và vịnh Mexico ngày một khó lường, có lẽ nhiều người trong số họ sẽ suy nghĩ lại trước khi dọn xuống đây, hay tốn nhiều tiền hơn để mua bảo hiểm lũ lụt. Vì chỉ trong một trận cuồng phong của mẹ thiên nhiên, bao tài sản dành dụm của họ sẽ trôi theo dòng nước lũ đục ngầu, cuồng nộ.
Trong các bản tin dự báo bão, cơ quan khí tượng thủy văn thường nhắc đến “bão gây gió cấp 14, 15, giật cấp 16”. Vậy các cấp gió này được tính như thế nào và có nguy hiểm ra sao? Các cơ quan khí tượng thường dùng thang cấp gió Beaufort. Ban đầu, thang gió Beaufort có từ cấp 0 đến cấp 12, ngày nay mở rộng đến cấp 30.
Bão là một hiện tượng thời tiết cực đoan xuất phát từ đại dương thường xảy ra ở vùng nhiệt đới.
Cấp độ bão được chia theo tốc độ gió, nhưng sức tàn phá của bão đến từ nước, vì thế rất khó dự đoán chính xác thiệt hại do bão gây ra.
Khi gió không quá 63km/giờ thì người ta gọi đó là áp thấp nhiệt đới. Khi sức gió nằm trong mức 63-117km/giờ được gọi là bão nhiệt đới với tên gọi riêng.
Dựa vào sức gió thì các cơn bão sẽ được phân loại như sau:
Siêu bão có sức phá hoại cực kỳ lớn, sóng biển cực kỳ mạnh, có thể đánh đắm tàu biển có trọng tải lớn.
